Morgan Stanley Wealth Management’in yatırım sorumlusu Lisa Shalett, yapay zekâ odaklı sermaye harcamalarındaki büyüme hikâyesinde “çatlakların” oluşmaya başladığını söylüyor. Shalett’e göre GenAI yatırımları hem piyasa hem de ekonomi açısından merkezi bir rol oynuyor. Yatırımcıların önümüzdeki yıl için sorması gereken en önemli soru ise şu: “Hangi aşamadayız?” Piyasanın fiyatlama senaryolarına bakıldığında, sürecin başında değil, sonlarına doğru yaklaşmış olabileceğimizi belirtiyor. Nisan’daki dipten bu yana üç yıllık boğa piyasası kalıcı bir hikâye yaratmaya çalışsa da bunu tam anlamıyla başaramadığını ifade ediyor. Mali ve parasal genişleme, küçük ve döngüsel hisselere dönüşü tetiklemiş olsa da, Shalett’e göre bu boğa piyasasının GenAI yatırımlarına bağlı hikâyesi çökerse ayakta kalması zor; üstelik şimdiden kırılmaların işaretleri görülmeye başlanmış durumda.
Peki biz de Lisa’nın sorduğu soruyu soralım: “Hangi aşamadayız?”
Yazıya başlamadan önce, bir balonun aşamalarını kısaca hatırlatmak istiyorum. Resimde görüldüğü üzere, balon “delilik” aşamasına girdiğinde rallinin en büyük hareketi yaşanır. Spekülasyon artar ve insanlar yarın yokmuşçasına alım yapar. Bu yüzden belki de asıl yükseliş dalgası henüz yeni başlıyor olabilir. Sonuçta nihai kararı her yatırımcının kendisi vermesi gerekiyor.
Teknoloji hisseleri artık ABD hisse senedi piyasasının toplam değerinin %56’sını oluşturuyor. Bu oran tarihî bir rekor!
Buna karşılık, defansif hisseler yalnızca %16 ile tarihin en düşük seviyelerine gerilemiş durumda. Böyle bir tablo daha önce hiç görülmemişti. Yatırımcıların rehaveti inanılmaz boyutlarda.
Bugün ABD’deki en büyük 10 hisse senedi, S&P 500 endeksinin piyasa değerinin yaklaşık %36’sını temsil ediyor. Son dönemde endeksteki rekor yükselişler de büyük ölçüde bu yoğunlaşmanın etkisiyle gerçekleşiyor.
Kıyaslama yapmak gerekirse; 1929’daki balonda en büyük 10 şirket piyasanın yalnızca %16’sını oluşturuyordu. 2000’deki borsa balonunda ise bu oran %27 seviyesindeydi.
Kısacası, müzik çaldığı sürece parti devam edecek; ancak polisin kapıyı çalması da kaçınılmaz görünüyor.
Ancak müzik şu anda hiç olmadığı kadar yüksek bir sesle çalmaya devam ediyor.
AMZN, GOOGL, MSFT, META ve ORCL, faaliyetlerden elde ettikleri nakit akışlarının %60’ını artık yatırım harcamalarına (CAPEX) ayırıyor. META, elindeki nakdi tüketmeye çok yakın; bu nedenle yakında yeniden borçlanma sürecine girmesi olası. Şirketi tanımayanların, 2022’de yaşanan gelişmelere dikkatle bakması gerekiyor.
ORCL’da ise tablo çok daha vahim: Borç yükü patlamış durumda, serbest nakit akışı (FCF) negatif, yazılım gelirleri azalıyor… Tüm bunlara rağmen hisse fiyatı yükselmeye devam ediyor.
Bir de OpenAI örneği var. Sürekli fon arayışında olan, hâlâ kârlı bir ürün ortaya koyamayan ve geleceği belirsiz bir yapay zekâ şirketi. Kendi başına hiçbir şey üretemiyor; yalnızca elindeki verilerden en doğruyu seçip kullanıcıya sunmaya çalışıyor. Dahası, bu verilerin büyük kısmının Reddit’ten geliyor olması işin en tuhaf tarafı.
Peki, bütün bu tablo karşısında içeriden bilgiye sahip kişiler, yani insider’lar ne yapıyor? Aşağıdaki grafiğe baktığınızda göreceksiniz: ORCL, TSLA, CRWV, NVDA… Şüpheli görülen şirketlerin neredeyse tamamında içeriden satışlar var. Eğer bu şirketler gerçekten parlak bir geleceğe sahipse, insider’lar neden yangından mal kaçırır gibi satış yapıyorlar?
ALTIN BİZİ UYARIYOR
Tarihte daha önce yalnızca üç kez aşılan bir eşiği kırmak üzereyiz. Aşağıdaki grafikte Dow Jones endeksinin altına oranını görüyorsunuz. Eğer bu kritik destek seviyesi de kırılırsa, altın yükselişini sürdürürken borsa adeta yerle bir olacak.
Altın tarih boyunca hiç yalan söylemedi, şimdi de söylemiyor.
Soluksuz yükselişini “iyi bir şey” sananlar tarihe dönüp bakmalı. Şu anda yaşananlardan bazıları: borç krizi, jeopolitik riskler, ticaret savaşları, emlak/borsa/kripto balonları… Liste uzayıp gidiyor ve altın fiyatları her gün rekor kırıyor.
Gelecekte geriye dönüp baktığımızda, Bitcoin denen sanal ürünün 100 bin dolara ulaştığı dönem muhtemelen komik bir hikâye gibi anlatılacak. İnsanların ne işe yaradığı belirsiz sanal varlıklara ödedikleri paralar bize gülünç gelecek. Tıpkı 2021’deki balonda, internet resimlerine milyonlarca dolar ödenmesine bugün nasıl güldüysek, yarın da bunlara güleceğiz.
